Mill-istalla għall-kċina tiegħek
Dak li jifridna mill-bqija.
Il-produzzjoni tal-majjal tieħu ħin u sforz, u meta l-kwalità tal-prodott, il-produttività u l-benessri tal-annimali huma kollha l-istess essenzjali, ma jistax ikun hemm qtugħ fil-qasir.
Bdiewa Maltin jużaw tekniki ta’ biedja ppruvati u ttestjati fuq l-intrapriżi żgħar u tradizzjonali tagħhom, illi ġew aġġornati kif meħtieġ sabiex jilħqu l-istandards kollha tal-EU.
Apparat, materjal u deterġenti moderni ġew introdotti biex jipprovdu ambjent komdu u iġeniku, iżda xejn ma jista’ jissostitwixxi l-attenzjoni ta’ kuljum minn bdiewa jew mill-familja tagħhom.
Bdiewa Maltin jużaw tekniki ta’ biedja ppruvati u ttestjati fuq l-intrapriżi żgħar u tradizzjonali tagħhom, illi ġew aġġornati kif meħtieġ sabiex jilħqu l-istandards kollha tal-EU.
Apparat, materjal u deterġenti moderni ġew introdotti biex jipprovdu ambjent komdu u iġeniku, iżda xejn ma jista’ jissostitwixxi l-attenzjoni ta’ kuljum minn bdiewa jew mill-familja tagħhom.
Aħna nrabbu linji ġenetiċi moderni ta’ razez tradizzjonali biex iżommu bilanċ bejn
il-produttività u l-benesseri waqt li nipproducu t-tip ta’ majjal preferut minn dak lokali konsumaturi.
Dawn huma magħżula miċ-ċentri ta’ tgħammir l-iktar rikonoxxuti madwar l-Ewropa u immultiplikat lokalment mill-ġenerazzjoni tal-bużnannu ’il quddiem.
It-tgħammir lokali jtejjeb l-adattament ambjentali; Fatt importantissimu minħabba it-temp uniku ta’ Malta illi jikkonsisti fi sjuf twal, sħan u xtiewi qosra iżda friski, b’umdità għolja matul is-sena.
Dawn huma magħżula miċ-ċentri ta’ tgħammir l-iktar rikonoxxuti madwar l-Ewropa u immultiplikat lokalment mill-ġenerazzjoni tal-bużnannu ’il quddiem.
It-tgħammir lokali jtejjeb l-adattament ambjentali; Fatt importantissimu minħabba it-temp uniku ta’ Malta illi jikkonsisti fi sjuf twal, sħan u xtiewi qosra iżda friski, b’umdità għolja matul is-sena.
Il-mifrex tagħna ta’ madwar 12-il qażquż mhuwiex l-akbar fid-dinja, iżda jiżguraw li l-qżieqeż jitwieldu kemm jista’ jkun kbar u b’saħħithom u li l-ħanżira tista’ tipproduċi biżżejjed ħalib għal mifrex tagħha għall-perjodu sħiħ ta’ treddigħ.
Il-kamra tat-tlugħ trid tipprovdi kundizzjonijiet iġjeniċi, siguri u komdi kemm għall-ħnieżer nisa u l-qżieqeż tagħhom. Ħnieżer nisa jistgħu jiżnu aktar minn 200kg u għandhom jinżammu friski biex iżommu l-aptit u kundizzjoni tajba tal-ġisem. Il-qżieqeż jiżnu madwar 1kg fit-twelid u għandhom jinżammu sħan sabiex ikunu jistgħu jużaw l-enerġija tagħhom biex jieklu u jissoċjalizzaw. Ir-rekwiżiti tad-dieta tagħhom ivarjaw ukoll bil-kbir, għalhekk l-għalf tal-ħanżira jinżamm l-aħjar fejn ma jintlaħaqx mill-qżieqeż, u viċi versa.
L-iktar soluzzjoni komuni hija l-pinna tat-tqaxxir maqsuma, fejn il-qżieqeż għandhom skutelli ta’ l-għalf u sorsi ta’ sħana lokalizzati li huma biss jistgħu jkollhom aċċess. Din id-diviżjoni tillimita l-moviment ta’ il-ħanżira u għalhekk tnaqqas ir-riskju li l-qżieqeż ikunu mweġġa’ meta l-ħanżira timtedd. Din is-sistema tippermetti wkoll lill-bdiewa li jaċċessaw qżieqeż regolarment biex jipprovdu supplimenti tad-dieta jew jamministraw tilqim, mingħajr kostanti interruzzjonijiet mill-ħanżira.
Il-kamra tat-tlugħ trid tipprovdi kundizzjonijiet iġjeniċi, siguri u komdi kemm għall-ħnieżer nisa u l-qżieqeż tagħhom. Ħnieżer nisa jistgħu jiżnu aktar minn 200kg u għandhom jinżammu friski biex iżommu l-aptit u kundizzjoni tajba tal-ġisem. Il-qżieqeż jiżnu madwar 1kg fit-twelid u għandhom jinżammu sħan sabiex ikunu jistgħu jużaw l-enerġija tagħhom biex jieklu u jissoċjalizzaw. Ir-rekwiżiti tad-dieta tagħhom ivarjaw ukoll bil-kbir, għalhekk l-għalf tal-ħanżira jinżamm l-aħjar fejn ma jintlaħaqx mill-qżieqeż, u viċi versa.
L-iktar soluzzjoni komuni hija l-pinna tat-tqaxxir maqsuma, fejn il-qżieqeż għandhom skutelli ta’ l-għalf u sorsi ta’ sħana lokalizzati li huma biss jistgħu jkollhom aċċess. Din id-diviżjoni tillimita l-moviment ta’ il-ħanżira u għalhekk tnaqqas ir-riskju li l-qżieqeż ikunu mweġġa’ meta l-ħanżira timtedd. Din is-sistema tippermetti wkoll lill-bdiewa li jaċċessaw qżieqeż regolarment biex jipprovdu supplimenti tad-dieta jew jamministraw tilqim, mingħajr kostanti interruzzjonijiet mill-ħanżira.
Filwaqt li l-liġi tal-EU tippermetti li l-qżieqeż jiġu miftuma kmieni mill-21 jum biex timmassimizza l-effiċjenza produttiva, il-bdiewa Maltin jinfetħu fit-28 jew it-30 jum, meta l-qżieqeż huma itqal (8 sa 10 kg) u aktar imdorrijin għall-għalf niexef. Il-piż miżjud fit-tiftix intwera li jnaqqas l-istress u l-mard wara l-ftim.
Din il-prijoritizzazzjoni tal-benessri tal-annimali hija tipika għal bdiewa fuq skala żgħira li jżuru l-annimali tagħhom stess kuljum u jobogħdu biex jarawhom morda jew imweġġa’. Din hija dinjiet apparti mis-sistemi sottokuntrattati għall-biedja tal-fabbrika li tkompli tespandi u tiddomina s-swieq globali.
Hekk kif tiftix, il-ħnieżer żgħar huma msejħa bħala ħnieżer. Huma mċaqalqa fi strutturi ta’ akkomodazzjoni tal-grupp imsejħa Weaning Pools, fejn il-mifrex jinġabru flimkien biex jiffurmaw gruppi soċjali akbar. Xelter u sħana jibqgħu jiġu pprovduti u l-ikel tagħhom fih proteini diġestibbli ħafna simili għal dawk mill-ħalib, li jiżgura transizzjoni bla xkiel mid-dieta tagħhom ibbażata fuq il-ħalib.
Weaners b’saħħithom, komdi u mitmugħa sew jistgħu jikbru sa 1kg kull 3 ijiem, u jilħqu piż tal-ġisem ta’ 30kg sa 3 xhur.
Din il-prijoritizzazzjoni tal-benessri tal-annimali hija tipika għal bdiewa fuq skala żgħira li jżuru l-annimali tagħhom stess kuljum u jobogħdu biex jarawhom morda jew imweġġa’. Din hija dinjiet apparti mis-sistemi sottokuntrattati għall-biedja tal-fabbrika li tkompli tespandi u tiddomina s-swieq globali.
Hekk kif tiftix, il-ħnieżer żgħar huma msejħa bħala ħnieżer. Huma mċaqalqa fi strutturi ta’ akkomodazzjoni tal-grupp imsejħa Weaning Pools, fejn il-mifrex jinġabru flimkien biex jiffurmaw gruppi soċjali akbar. Xelter u sħana jibqgħu jiġu pprovduti u l-ikel tagħhom fih proteini diġestibbli ħafna simili għal dawk mill-ħalib, li jiżgura transizzjoni bla xkiel mid-dieta tagħhom ibbażata fuq il-ħalib.
Weaners b’saħħithom, komdi u mitmugħa sew jistgħu jikbru sa 1kg kull 3 ijiem, u jilħqu piż tal-ġisem ta’ 30kg sa 3 xhur.
Il-ħnieżer jiġu mċaqalqa ‘l barra mill-pixxina ta’ l-intenzjon ta’ bejn 3 u 4 xhur (30 sa 45kg), skond id-disinn u l-immaniġġjar tal-farm partikolari.
Lil hinn minn din l-età, il-ħnieżer isiru aħjar biex iżommu sħun. Jiddepożitaw ftit xaħam taħt il-ġilda tagħhom u l-wiċċ tal-ġisem tagħhom għall-proporzjonijiet tal-volum. Jużaw ukoll il-prossimità tagħhom ma’ xulxin biex jikkontrollaw it-temperatura tal-ġisem tagħhom; Jinġabru għas-sħana jew tinfirxu biex jiksħu. Din hija raġuni waħda għaliex il-ħnieżer għandhom jinżammu fi gruppi soċjali iżda b’żona biżżejjed biex timtedd b’mod separat.
Fl-istrutturi tat-Tkabbir u l-Irfinar, l-isfida tinbidel milli żżomm il-ħnieżer sħan biżżejjed ghal waħda biex iżommhom friski biżżejjed. Ġestjoni u kundizzjonijiet ottimali matul din il-fażi jipprovdu effiċjenza produttiva mingħajr l-ebda ħsara ghal ħnieżer.
Ħanżir b’saħħtu, komdu u mitmugħ tajjeb jista’ jikber minn 30kg ta’ 3 xhur sa 120kg sa 6 xhur; rata medja ta’ tkabbir ta’ aktar minn 1kg kuljum! L-abbiltà tal-majjal li tikkonverti dieta bbażata fuq il-pjanti f’laħam aħmar b’din ir-rata notevoli hija dik li tagħmel il-majjal il-laħam l-iktar ikkunsmat fid-dinja, billi jipprovdi proteini u xaħmijiet siewja għal komunitajiet sinjuri u foqra.
Lil hinn minn din l-età, il-ħnieżer isiru aħjar biex iżommu sħun. Jiddepożitaw ftit xaħam taħt il-ġilda tagħhom u l-wiċċ tal-ġisem tagħhom għall-proporzjonijiet tal-volum. Jużaw ukoll il-prossimità tagħhom ma’ xulxin biex jikkontrollaw it-temperatura tal-ġisem tagħhom; Jinġabru għas-sħana jew tinfirxu biex jiksħu. Din hija raġuni waħda għaliex il-ħnieżer għandhom jinżammu fi gruppi soċjali iżda b’żona biżżejjed biex timtedd b’mod separat.
Fl-istrutturi tat-Tkabbir u l-Irfinar, l-isfida tinbidel milli żżomm il-ħnieżer sħan biżżejjed ghal waħda biex iżommhom friski biżżejjed. Ġestjoni u kundizzjonijiet ottimali matul din il-fażi jipprovdu effiċjenza produttiva mingħajr l-ebda ħsara ghal ħnieżer.
Ħanżir b’saħħtu, komdu u mitmugħ tajjeb jista’ jikber minn 30kg ta’ 3 xhur sa 120kg sa 6 xhur; rata medja ta’ tkabbir ta’ aktar minn 1kg kuljum! L-abbiltà tal-majjal li tikkonverti dieta bbażata fuq il-pjanti f’laħam aħmar b’din ir-rata notevoli hija dik li tagħmel il-majjal il-laħam l-iktar ikkunsmat fid-dinja, billi jipprovdi proteini u xaħmijiet siewja għal komunitajiet sinjuri u foqra.
L-għalf tal-majjal użat f’Malta huwa mitħun lokalment miċ-ċereali impurtati.
It-tħin lokali jiżgura li l-kontrolli tas-sikurezza matul il-katina tal-provvista jistgħu jiġu infurzati lokalment.
Iċ-ċereali tal-aħjar kwalità biss huma importati lejn Malta, grazzi għall-istandards stretti għax-xiri. Jaslu fit-terminal tal-qamħ uniku ta’ Malta, fejn il-kwalità hija kkonfermata permezz ta’ ttestjar u fejn il-kundizzjonijiet ta’ ħażna u distribuzzjoni huma mmonitorjati sew. Minn hemm huma mqassma għal numru żgħir ta’ mtieħen ta’ l-għalf, li jippermettu kontrolli regolari u kontrolli tas-sorsi potenzjali kollha ta’ l-għalf ta’ l-annimali.
It-tħin lokali jippermetti wkoll li l-istess ċereali jintużaw fl-għalf ta’ ħafna speċi ta’ annimali, bħal baqar, tiġieġ, żwiemel u annimali żgħar li jixtarru kif ukoll majjali. Għalhekk minkejja d-daqs żgħir ta’ Malta, nistgħu nimportaw ċereali f’tagħbijiet relattivament kbar fl-istivi ta’ vapuri speċjalizzati. Dan huwa ferm iktar kosteffettiv u juża ħafna inqas enerġija milli jġib boroż ta ‘ċereali jew għalf lest. Ukoll, l-ebda tkessiħ jew ippakkjar ma huma meħtieġa biex jimportaw jew iqassmu dawn iċ-ċereali lokalment. Għalhekk għalkemm il-produzzjoni lokali ta’ laħam u prodotti ta’ l-annimali teħtieġ importazzjoni ta’ materja prima, hija tevita ħafna ħela u tniġġes mill-importazzjoni ta’ prodotti li jeħtieġu jiġu ppakkjati u mkessħa jew anke ffriżati, waqt it-trasport.
Il-qżieqeż jiksbu l-biċċa l-kbira tan-nutrijenti tagħhom mill-ħalib ta’ ommhom sal-ġurnata li jkunu miftuma, iżda fi żmien 1 jew 2 ġimgħat mit-twelid huma lesti biex jibdew jesploraw għalf solidu. L-ewwel formulazzjoni tagħhom għall-għalf hija offruta f’dan l-istadju, magħrufa bħala Creep Feed. Huwa rikk fin-nutrijenti diġestibbli ħafna.
Il-qżieqeż jibdew billi jilgħabu bl-għalf, imma wara ftit jibdew jieklu minnhu. Sa tliet ġimgħat ta’ età, l-ikel niexef tagħhom għandu jissupplimenta l-konsum tal-ħalib tagħhom u jieħu ftit pressjoni mill-ħanżira, li jista’ jkollha tipprovdi ħalib sa 16-il qażquż waqt li qed jikbru. Bit-tiftix, il-qżieqeż għandhom jieklu għalf niexef biżżejjed biex ikunu jistgħu jinfatmu mingħajr problemi. L-età mdewma ta’ 4 ġimgħat, użata bħala standard f’Malta, tippermetti aktar ħin biex il-qżieqeż jiġu aġġustati għal dieta solida.
Hekk kif il-ħnieżer jikbru, jiżdied l-aptit tagħhom kif ukoll ir-rekwiżiti nutrittivi tagħhom u l-kapaċità tagħhom li jiddiġerixxu sorsi ta’ nutrijenti. Aħna nibdlu l-formulazzjoni ta’ l-għalf tagħhom hekk kif jikbru sabiex f’kull stadju jiksbu biss in-nutrijenti li għandhom bżonn billi jieklu l-porzjoni tagħhom.
Il-weaners għandhom it-tendenza li jgħaddu żewġ formulazzjonijiet oħra ta’ dieta meta jaslu sa 30 jew 40 kilo; wieħed għall-ħnieżer bejn l-10 u l-20 kilo u l-ieħor għal dawk bejn l-20 u l-40 kilo.
Il-koltivaturi u l-finituri jieklu bejn 1 u 3 aktar dieti differenti bejn il-piżijiet ta’ 30 u 120kg, skont il-ġestjoni u d-disinn tal-farm u anke l-kundizzjonijiet klimatiċi. Fix-xhur l-aktar sħan tas-sajf il-ħnieżer għandhom it-tendenza li jieklu inqas, u għalhekk nirritornaw għal formulazzjoni aktar dens ta’ nutrijenti biex niżguraw biżżejjed nutrijenti mill-volum imnaqqas.
Il-ħnieżer nisa huma mitmugħa b’żewġ formulazzjonijiet differenti ta’ dieta skond jekk jipproduċux ħalib jew le għal mifrex tal-qżieqeż, billi r-rekwiżiti nutrittivi tagħhom jinbidlu b’mod sinifikanti waqt it-treddigħ. L-għan huwa dejjem biex il-ħanżira tiżra żibel ta’ qżieqeż kbar u b’saħħithom mingħajr ma titlef wisq il-piż nfisha.
It-tħin lokali jiżgura li l-kontrolli tas-sikurezza matul il-katina tal-provvista jistgħu jiġu infurzati lokalment.
Iċ-ċereali tal-aħjar kwalità biss huma importati lejn Malta, grazzi għall-istandards stretti għax-xiri. Jaslu fit-terminal tal-qamħ uniku ta’ Malta, fejn il-kwalità hija kkonfermata permezz ta’ ttestjar u fejn il-kundizzjonijiet ta’ ħażna u distribuzzjoni huma mmonitorjati sew. Minn hemm huma mqassma għal numru żgħir ta’ mtieħen ta’ l-għalf, li jippermettu kontrolli regolari u kontrolli tas-sorsi potenzjali kollha ta’ l-għalf ta’ l-annimali.
It-tħin lokali jippermetti wkoll li l-istess ċereali jintużaw fl-għalf ta’ ħafna speċi ta’ annimali, bħal baqar, tiġieġ, żwiemel u annimali żgħar li jixtarru kif ukoll majjali. Għalhekk minkejja d-daqs żgħir ta’ Malta, nistgħu nimportaw ċereali f’tagħbijiet relattivament kbar fl-istivi ta’ vapuri speċjalizzati. Dan huwa ferm iktar kosteffettiv u juża ħafna inqas enerġija milli jġib boroż ta ‘ċereali jew għalf lest. Ukoll, l-ebda tkessiħ jew ippakkjar ma huma meħtieġa biex jimportaw jew iqassmu dawn iċ-ċereali lokalment. Għalhekk għalkemm il-produzzjoni lokali ta’ laħam u prodotti ta’ l-annimali teħtieġ importazzjoni ta’ materja prima, hija tevita ħafna ħela u tniġġes mill-importazzjoni ta’ prodotti li jeħtieġu jiġu ppakkjati u mkessħa jew anke ffriżati, waqt it-trasport.
Il-qżieqeż jiksbu l-biċċa l-kbira tan-nutrijenti tagħhom mill-ħalib ta’ ommhom sal-ġurnata li jkunu miftuma, iżda fi żmien 1 jew 2 ġimgħat mit-twelid huma lesti biex jibdew jesploraw għalf solidu. L-ewwel formulazzjoni tagħhom għall-għalf hija offruta f’dan l-istadju, magħrufa bħala Creep Feed. Huwa rikk fin-nutrijenti diġestibbli ħafna.
Il-qżieqeż jibdew billi jilgħabu bl-għalf, imma wara ftit jibdew jieklu minnhu. Sa tliet ġimgħat ta’ età, l-ikel niexef tagħhom għandu jissupplimenta l-konsum tal-ħalib tagħhom u jieħu ftit pressjoni mill-ħanżira, li jista’ jkollha tipprovdi ħalib sa 16-il qażquż waqt li qed jikbru. Bit-tiftix, il-qżieqeż għandhom jieklu għalf niexef biżżejjed biex ikunu jistgħu jinfatmu mingħajr problemi. L-età mdewma ta’ 4 ġimgħat, użata bħala standard f’Malta, tippermetti aktar ħin biex il-qżieqeż jiġu aġġustati għal dieta solida.
Hekk kif il-ħnieżer jikbru, jiżdied l-aptit tagħhom kif ukoll ir-rekwiżiti nutrittivi tagħhom u l-kapaċità tagħhom li jiddiġerixxu sorsi ta’ nutrijenti. Aħna nibdlu l-formulazzjoni ta’ l-għalf tagħhom hekk kif jikbru sabiex f’kull stadju jiksbu biss in-nutrijenti li għandhom bżonn billi jieklu l-porzjoni tagħhom.
Il-weaners għandhom it-tendenza li jgħaddu żewġ formulazzjonijiet oħra ta’ dieta meta jaslu sa 30 jew 40 kilo; wieħed għall-ħnieżer bejn l-10 u l-20 kilo u l-ieħor għal dawk bejn l-20 u l-40 kilo.
Il-koltivaturi u l-finituri jieklu bejn 1 u 3 aktar dieti differenti bejn il-piżijiet ta’ 30 u 120kg, skont il-ġestjoni u d-disinn tal-farm u anke l-kundizzjonijiet klimatiċi. Fix-xhur l-aktar sħan tas-sajf il-ħnieżer għandhom it-tendenza li jieklu inqas, u għalhekk nirritornaw għal formulazzjoni aktar dens ta’ nutrijenti biex niżguraw biżżejjed nutrijenti mill-volum imnaqqas.
Il-ħnieżer nisa huma mitmugħa b’żewġ formulazzjonijiet differenti ta’ dieta skond jekk jipproduċux ħalib jew le għal mifrex tal-qżieqeż, billi r-rekwiżiti nutrittivi tagħhom jinbidlu b’mod sinifikanti waqt it-treddigħ. L-għan huwa dejjem biex il-ħanżira tiżra żibel ta’ qżieqeż kbar u b’saħħithom mingħajr ma titlef wisq il-piż nfisha.